Volume 1

Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden.

  • Antonie van Leeuwenhoek
Date:
1939-
Catalogue details

Licence: Public Domain Mark

Credit: Alle de brieven van Antoni van Leeuwenhoek / uitgegeven, geïllustreerd en van aanteekeningen voorzien door een Commissie van Nederlandsche geleerden. Source: Wellcome Collection.

    206/508 (page 200)
    Dwarsdoorsnede van de gezichtszenuw. fig. VIII. Verdediging van de techniek van het onderzoek der hersen- suhstantie. Ick heb een stuckje dat ick vande voorverhaelde gedrooghde34) gesicht senuwe van een Koebeest overdwars heb afgesneden, voor een microscope gestelt, ende het selve laten uijt teijckenen, tgeene ick UEd hier nevens laet toe comen. ABCD. is de circumferentie vande gesicht senuwe die niet ront en is gedroocht maer aende sijde CD. wat langh-ront. E. en alle de plaetsen die licht gelaten sijn, sijn Hollicheden inde gedroochde senuwe, en die ick mij jmageneer, dat de draatgens sijn geweest, en waer uijt dat ten merendeel de sachte globule sijn wegh gewasemt30). F. sijn deeltgens, off globule, die inde gaetgens van de draatgens op veel plaetsen sijn, ende die niet en sijn wegh gewasemt35), waer van eenige aen een sijde vande hollicheden leggen, andere leggen weder ront om een hollicheijt, andere leggen36) dwars over de hollicheijt, als G. alle dese deeltgens staken uijt in doorschijnentheijt, en sijn wat na de lichte kant geteijckent. Ontrent ABCD. sijn inde buijtekant vande senuwe eenige doorschijnende cromme37) streepjens 38). Mij is ter hant gecomen de transactiën Nó 106. en alwaer ick spreeck van het breijn, gestelt wort39). Hier kan tegen geseijt worden, dat door het naeuwe pijpje de natuerl. texture van het breijn, seer worden gealtereert, ende gecorrumpeert40). tis wel waer dat sulcx soude plaets hebben datmen de deelen van het breijn niet en soude connen observeren, soo den diameter van het glase pijpje maer drie was, tegens den diameter van een globule van het breijn een, maer gemerckt den diameter 34) In het fragment zijn de woorden ,,voorverhaelde gedrooghde” weg¬ gelaten. 35) In het fragment staat na „gewasemt” een komma, en is de volgende zin tot en met ,,sijn wegh gewasemt” weggelaten. 36) In het fragment is weggelaten: „ront om een hollicheijt, andere leggen”. 37) In het fragment is „cromme” weggelaten. 38) Hier eindigt het fragment met de woorden: „Mijn Heer ... etc ende was onderteijckent Antonj Leeuwenhoeck.” [M.] 39) En alwaer ick spreeck van het breijn gestelt wort — en waar hetgeen ik over de hersenen zeg, becritiseerd wordt (met de woorden): „Hier kan tegen geseijt worden,” enz. Vgl. voor de beteekenis van „stellen”: G. J. Boekenoogen De Zaansche Volkstaal (1897): „Stellen — voortdurend op- en aanmerkingen maken. Stellerig — bemoeiziek. Stelstok — albedil.” Bij L.’s beschrijving van de wijze waarop hij de hersenensubstantie obser¬ veert (zie den brief van 1 Juni 1674), staat in de Phil. Trans. No. 106. blz. 126 in margine aangeteekend: „Perhaps it will be said, that the natural texture of the parts of the Brain, by being forced into these small pipes, is much altered and vitiated.” [M.] 40) Gealtereerd en gecorrumpeert — veranderd en bedorven.